Хрватска стана земја-кредитор на ММФ, приклучувајќи се кон групата од околу 50 земји кои ММФ ги оцени како земји со силна надворешна позиција за учество во финансирањето на кредитите од ММФ, што потврдува дека Хрватска е финансиски стабилна земја, велат експертите од Хрватската народна банка во блог на веб-страницата на ХНБ.
Како Хрватска од корисник на помош од ММФ (Меѓународен монетарен фонд) стана земја која учествува во финансирањето на кредити за други членки на ММФ, и како изгледа тоа финансирање и каква е улогата на Хрватската народна банка во тој процес, објаснуваат во блог на веб-страницата на ХНБ директорката на Дирекцијата за односи со меѓународните финансиски институции на ХНБ, Ана Мартинис, и вишиот советник во Дирекцијата за односи со меѓународните финансиски институции на ХНБ, Марко Оленковиќ.
Во клубот на економски и финансиски стабилни земји
Тие нагласуваат дека вклучувањето на Хрватска во кругот на земјите-кредитори потврдува дека за три децении таа од корисник на помош од ММФ стана земја која денес припаѓа на групата економски и финансиски стабилни земји.
Тие додаваат дека со учество во финансирањето на заемите од ММФ, Хрватска активно придонесува за одржување на глобалната финансиска стабилност и зачувување на глобалната мултилатерална соработка и меѓународниот поредок заснован на правила, кои се клучни за ефикасно решавање на глобалните предизвици.
Во минатото, самата Хрватска беше корисник на финансиска помош од ММФ. Стана членка на ММФ во декември 1992 година, а во 1990-тите и 2000-тите години користеше неколку финансиски аранжмани и заеми од ММФ.
Тие аранжмани ѝ овозможија на Хрватска да ја стабилизира економијата и да создаде темели за економско закрепнување и развој, а во исто време им сигнализираа на финансиските пазари дека води одговорна политика.
Во последните години, Хрватска постигна силен економски раст проследен со континуирано намалување на јавниот и надворешниот долг и подобрување на салдото на тековната сметка на билансот на плаќања.
Затоа, експертите на ММФ во јануари оваа година оценија дека нејзината надворешна позиција е доволно силна за да стане земја-кредитор. Еден од важните фактори за таа проценка беше влегувањето на Хрватска во еврозоната во 2023 година.
Откако оваа проценка беше потврдена од страна на Одборот на извршни директори на ММФ, на крајот на јануари оваа година, Хрватска беше вклучена во списокот на земји кои учествуваат во Планот за финансиски трансакции на ММФ - механизмот преку кој земјите-членки учествуваат во финансирањето на аранжманите одобрени од ММФ.
53 од вкупно 191 членка на ММФ, вклучувајќи 18 земји од еврозоната, моментално учествуваат во Планот за финансиски трансакции.
Финансирањето на кредити од ММФ ги зголемува меѓународните резерви
Со новиот статус на земја-кредитор, се очекува Хрватска да учествува во финансирањето на кредити на други членови на покана на ММФ. Според правилата на ММФ, придонесот на земјата-кредитор не може да биде поголем од износот на нејзината квота, но во пракса износите се значително пониски. ММФ се стреми подеднакво да го распредели товарот на финансирање меѓу земјите-кредитори, така што сите тие учествуваат со ист релативен дел од нивната квота.
Иако учеството на земјата во финансирањето на заемите од ММФ за други членки обично се нарекуваше заеми, всушност не станува збор за класични заеми. Имено, земјите што ги нарекуваме кредитори му дозволуваат на ММФ да ја користи нивната валута, а за возврат нивната резервна позиција во ММФ се зголемува за ист износ.
Оваа резервна позиција претставува ликвидно побарување кон ММФ, кое може да се повлече доколку е потребно, и затоа е дел од меѓународните резерви на земјата.
Ова значи дека секое плаќање што го врши Хрватска според Планот за финансиски трансакции ќе ја зголеми нејзината резервна позиција во ММФ, а со тоа и меѓународните резерви на земјата. На резервната позиција, ММФ им плаќа на членовите камата по пазарна каматна стапка за специјални права на влечење.
Како изгледа финансирањето на заемите од ММФ во пракса?
Ако, на пример, ММФ одобри заем на земјата А во износ од 100 милиони евра, за кој избира четири земји кредитори кои ќе финансираат по една четвртина од тој заем, вклучувајќи ја и Хрватска, ХНБ прво ја „впаричува“ меницата издадена во корист на ММФ, односно ги префрла средствата на сметката на ММФ во евра кај ХНБ, со истовремено намалување на вредноста на меницата.
Потоа, на барање на ММФ, ХНБ од сметката на ММФ, користејќи средства од својата сметка во системот TARGET, уплаќа 25 милиони евра на сметката на земјата А. Со користење на средствата на ММФ од сметката на ММФ во евра кај ХНБ, се зголемува и резервната позиција на Хрватска во ММФ, објаснуваат експертите на ХНБ.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
