Европскиот пазар на половни автомобили е далеку од транспарентен, бидејќи многу автомобили имаат неправилна километража и скриени оштетувања. Иако ситуацијата варира од земја до земја, секоја година клиентите ширум континентот губат милиони евра на измамници.
Најновото истражување на carVertical, кое се занимава со автомобилски податоци, ги открива земјите во кои купувањето половен автомобил е најризично. Наречена Индекс на пазарна транспарентност, студијата ги рангира земјите користејќи повеќе метрики за да ги одреди оние со највисоки нивоа на транспарентност.
Во истражувањето се опфатени повеќе од 20 земји од Европа, но ја нема Македонија.
Србија е рангирана на 18-то место според индексот на пазарна транспарентност.
Просечниот повратен километар за автомобили во земјата е 77.086 километри. На пример, ако оригиналната километража на возилото е 200.000 km, измамниците можат да ја променат на 123.000 km за да го продадат автомобилот по повисока цена.
Што се однесува до сообраќајните несреќи, 37,9 отсто од автомобилите во Србија имаат помала или поголема штета, а просечната вредност на штетата е 3.750 евра.
79,2% од автомобилите во Србија пристигнуваат од други земји. Просечната старост на возилата што се проверуваат на carVertical е 9,4 години, што значи дека таквите автомобили веќе изгубиле значителен дел од својата вредност и можат да привлечат измамници да ја сменат километражата и да ја зголемат цената.
Состојбата во соседната земја Романија, која е на 21. место, е уште полоша: 7,8% од автомобилите имаат вратена километража, а 59,1% се оштетени. Сепак, учеството на увезените возила е помало (66%).
Хрватска е на 15-то место, со 3,5% вратени километри и 57,1% оштетени возила.
<b>Западните пазари и скандинавските земји се потранспарентни</b>
Најтранспарентна земја според истражувањето е Велика Британија. Бидејќи Британците не се заинтересирани за доминација на автомобилите со волан од левата страна во континентална Европа, стапката на увоз е многу ниска (2,2%), што е директно поврзано со помала измама на пазарот на половни автомобили.
Во Велика Британија, на 2,7% од автомобилите им е преработена километражата, во Германија 3,4%, Швајцарија 2,4%, Данска 4,1% и Франција 3,3%, што е значително подобро отколку во другите делови на Европа.
„Западните пазари и скандинавските земји се генерално потранспарентни од земјите на источноевропско тло, главно поради построгите закони, помалку увезени половни автомобили и повисокиот БДП по глава на жител. Земјите со посилни економии имаат тенденција да имаат помлади флоти и помалку измами, бидејќи помалку купувачи се одлучуваат за поевтини автомобили“, вели Матас Бузелис, експерт за автомобили и шеф за комуникации во carVertical.
Земјите од Централна Европа како Словачка и Чешка се некаде помеѓу на Индексот за транспарентност на пазарот: отчитувањата на километражата се почести овде отколку во Западна Европа, а стапките на увоз се високи.
<b>Источна Европа е извор на измами со автомобили</b>
Дали купувањето производи на рати има скриени трошоци и кои се тие?
Украина, Латвија, Литванија, Естонија, Романија и Полска се најмалку транспарентни пазари меѓу сите испитани земји.
„Стапките на измами во овој регион се поврзани со поголемиот број на увезени автомобили, бидејќи податоците за автомобилите често се губат за време на меѓународните трансакции. Квалитетот на поправките е исто така несигурен, а процентот на оштетени возила е поголем од просекот. Исто така, од гледна точка на поглед на законодавството за спречување измами, некои земји не прават доволно за да го заштитат јавниот интерес“, објаснува Бузелис.
Најлоша е ситуацијата во Украина, каде на 8,5% од автомобилите им е поправена километражата, а на 49,7% им е оштетена. Сепак, Украина има едно од највисоките нивоа на увоз во Европа, 82,4%.
Висок број на увезени автомобили имаат и Литванија, Латвија и Полска: 75,7%, 73% и 59,8%, соодветно.
Што се однесува до оштетувањата и поправките на километражата, во Литванија се оштетени 57,6% од возилата, а 8,3% биле поправени, во Летонија 58,4% оштетени и 12,9% поправени, во Полска 65,8% оштетени и 4,9% преработени.
Како се пресметува Индексот на пазарна транспарентност?
Истражувањето на carVertical ги анализира реалните извештаи за историјата на автомобилите добиени од клиентите на компанијата од октомври 2022 година до септември 2023 година. Резултатите се засноваат на 6 фактори:
• процент на автомобили со вратена километража
• просечната вредност на конверзијата на километражата во километри
• процент на оштетени возила
• просечна вредност на штетата
• учество на увезени половни автомобили
• просечна старост на проверените автомобили
Бидејќи нивното предвидено влијание и пазарната транспарентност може да направи разлика, експертите за податоци на carVertical им доделија различни вредности на тие фактори. На пример, процентот на автомобили со вратена километража е поважен од просечната старост на проверените автомобили во таа одредена земја на carVertical.
Матас Бузелис, шеф за комуникации во carVertical, објаснува дека обработката на милиони проверки на историјата на автомобили и овозможува на компанијата да ги забележи трендовите, увидите и предвидувањата на пазарот на половни автомобили.
