Дали соништата можат да ја предвидат иднината? Тоа е прашање што може да се најде во секоја култура од почетокот на историјата.
Многумина ја припишуваат моќта на предвидување на соништата на духовноста и божествената интервенција. Сепак, постојат бројни случаи, без разлика на верата на поединецот, каде што соништата навистина се остваруваат. Научниците веруваат дека повеќето такви „футуристички“ соништа немаат важно духовно значење, туку можат да се објаснат со мозочните процеси за време на спиењето.
Како соништата ја „предвидуваат“ иднината?
Има чести извештаи за луѓе кои тврдат дека имале соништа што се оствариле. Според експертите, соништата може да вклучуваат настани за кои личноста не размислувала свесно додека е будна. На пример, ученик кој сонува за успех или неуспех на тест може несвесно да го промени своето однесување, а со тоа и веројатноста да го постигне тој исход.
- Сонот може да дејствува како одраз на најверојатниот исход врз основа на потсвесните информации што ги собираме за време на будна состојба - објаснува д-р Алиша Рот, специјалист за нарушувања на спиењето во Клиниката во Кливленд. Сепак, додава дека некои соништа можат да бидат предвидливи дури и без свесноста на сонувачот за содржината на сонот.
Истражувачите сугерираат дека соништата често претставуваат синтеза на потсвесни и свесни сеќавања. За време на спиењето, мозокот ги анализира индициите и ги поврзува во целина, овозможувајќи попрецизни проценки на веројатните исходи.
- Ова се случува затоа што мозокот има капацитет да препознае обрасци и логично да ги поврзува фактите кои можеби нема да ги забележиме за време на будна состојба - додава д-р Рот.
РЕМ фаза и функцијата на мозокот
Фазата РЕМ (брзо движење на очите) на спиење се карактеризира со висока активност на мозокот која потсетува на состојбата на будење. Оваа фаза е клучна за соништата и препознавањето на моделите. Истражувањата покажуваат дека препознавањето шеми за време на РЕМ спиењето ни овозможува да ги поврземе настаните кои не се секогаш јасно забележливи за време на будна состојба.
На 24-тиот конгрес на Европското друштво за истражување на спиењето во Базел во 2018 година, д-р Бернд Фајге од Универзитетот во Фрајбург презентираше студија која ја испитуваше перцепцијата на РЕМ спиењето кај луѓето со несоница. Резултатите покажаа дека несоницата може да предизвика изменета РЕМ состојба, каде што пациентите чувствуваат дека се будни, иако всушност сонуваат.
Оваа состојба одразува хибридна форма на сон - вели д-р Фајџ.
Парализа на спиење и „демони за спиење“
Соништата не се единствениот феномен на РЕМ фазата. Парализата при спиење и халуцинациите познати како „демони на спиење“ често предизвикуваат страв. Парализата при спиење вклучува чувство на свесност додека телото е неподвижно.
- Парализата при спиење настанува кога преминот од РЕМ фаза во состојба на будење не е целосно завршен - објаснува д-р Рот: - Телото останува во заштитна состојба на парализа за да не реагираме физички на соништата, туку се буди свеста.
Овие појави, кои погодуваат околу 10% од населението, не се опасни, но можат да бидат вознемирувачки.
Освен парализа, некои доживуваат халуцинации - чувство на присуство или сенка во просторијата. Иако изгледаат страшно, експертите тврдат дека тоа се природни манифестации на нерамнотежа помеѓу фазите на спиење и будност.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
