Витаминот Д е неопходен за многу телесни процеси, но прекумерниот внес, особено преку додатоци, може да има сериозни несакани ефекти.
Имено, премногу витамин Д во телото предизвикува високо ниво на калциум во крвта, што доведува до несакани симптоми. Една од многуте улоги на витаминот Д е да му помогне на телото да го апсорбира калциумот од исхраната. Сепак, прекумерниот внес на витамин Д предизвикува телото да апсорбира премногу калциум, што доведува до несакани ефекти на хиперкалцемија, кога калциумот почнува да се складира во крвотокот наместо во коските.
Подолу се наведени пет несакани ефекти од вишокот витамин Д.
Губење на апетит, гадење и повраќање
Гастроинтестиналните (ГИ) симптоми се често првите и најзабележителни симптоми на вишок витамин Д во телото. Еден од најраните знаци на прекумерен внес на витамин Д е чувство на мачнина во желудникот.
Хиперкалцемијата го иритира дигестивниот систем и може да предизвика губење на апетит, гадење и повраќање. Како што се зголемуваат нивоата на калциум, телото работи на елиминирање на вишокот, што може да се манифестира како невообичаени дигестивни симптоми.
Абдоминалната осетливост може да биде и знак на труење со витамин Д.
Слабост, замор и лошо расположение
Чувството на замор е неспецифичен симптом, што значи дека може да укажува на голем број проблеми. Сепак, една од причините зошто вишокот витамин Д предизвикува зголемен замор е тоа што високите нивоа на калциум (кои се јавуваат како резултат на тоа) го нарушуваат балансот на течности и електролити во телото.
Вртоглавица, раздразливост или малаксаност (општо чувство на лошо расположение) се јавуваат и од прекумерен внес на витамин Д.
Често мокрење и дехидрација
Примарната функција на бубрезите е да ја филтрираат крвта и да ги отстрануваат токсините и отпадот од телото. Меѓутоа, кога нивоата на калциум се превисоки, бубрезите мора да работат дополнително напорно за да го елиминираат вишокот калциум. Ова оптоварување на бубрезите може да доведе до зголемено мокрење, дури и ако не се внесува дополнителен внес на течности.
Иако мокрењето е неопходно за отстранување на вишокот калциум, честото мокрење на крајот може да доведе до дехидрација и да предизвика симптоми како што се жед, замор или главоболки. Со текот на времето, има забележителни промени на кожата или суви мукозни мембрани, на пример во очите и носот.
Болка во коските и натрупување на калциум
Иако витаминот Д е неопходен за одржување на силни коски, премногу од овој витамин во телото може да има спротивен ефект, што доведува до болка во коските.
Висок внес на витамин Д доведува до зголемена апсорпција на калциум. Додека дел од вишокот калциум оди во крвотокот, дел се калцифицира и во зглобовите, крвните садови и меките ткива и може да се манифестира како вкочанетост или болка.
Со текот на времето, прекумерните нивоа на калциум може да доведат до камења во бубрезите (тврди наслаги од минерали и соли што се натрупуваат во бубрезите) или оштетување на крвните садови и да предизвикаат кардиоваскуларни проблеми, вклучувајќи неправилни срцеви ритми (аритмии).
Невролошки симптоми
Невролошките симптоми како што се нова или тековна конфузија или ментална магла, исто така, можат да бидат симптом на високо ниво на витамин Д и калциум.
Хиперкалцемијата може да го наруши нервното сигнализирање и нивото на течности, предизвикувајќи конфузија, дезориентација, ментална магла, проблеми со концентрацијата или раздразливост.
Фактори кои го зголемуваат ризикот од несакани ефекти
Некои луѓе се поподложни на несакани ефекти од додатоците на витамин Д од другите, бидејќи следните состојби го зголемуваат ризикот од несакани ефекти од овој витамин:
Хиперпаратироидизам: Состојба во која паратироидните жлезди (паратироидни) произведуваат премногу паратироиден хормон (PTH), кој ги регулира нивоата на калциум во крвта и коските. Прекумерните нивоа на PTH може да доведат до високи нивоа на калциум и можат да ги засилат ефектите на витаминот Д врз калциумот во крвта.
Грануломатозни заболувања: Состојби како што е саркоидоза, кои предизвикуваат прекумерна реакција на имунолошкиот систем, може да предизвикаат телото да произведува премногу активен витамин Д. Земањето додатоци на витамин Д без консултација со лекар може да доведе до токсичност.
Земање други додатоци: Ако се користат повеќе додатоци, треба да се обрне внимание на вкупниот внес на витамин Д. На пример, многу мултивитамини содржат витамин Д, па затоа вклучувањето дополнителен додаток на витамин Д може значително да го зголеми ризикот од токсичност.
Употреба на одредени лекови: Тиазидните диуретици, како што се дигоксин и дилтиазем, кои му помагаат на телото да се ослободи од вишокот течности, може да ја влошат хиперкалцемијата. Доколку има висок калциум поради прекумерен внес на витамин Д, земањето на овие лекови со додатоци на витамин Д може да го зголеми ризикот од неправилен срцев ритам.
Колку витамин Д е премногу?
Препорачаниот дневен внес на витамин Д е 600 меѓународни единици (IU) за возрасни, т.е. според возраста:
За деца до 12 месеци - 400 IU.
За лица од една година до 70 години - 600 IU.
За лица над 70 години - 800 IU.
Препорачаната дневна доза на витамин Д генерално може да се постигне преку консумирање храна, како и изложување на сонце, а кога е потребно и преку суплементација со витамин Д.
Општата препорака е дека здрав возрасен човек не треба да внесува повеќе од 4.000 IU витамин Д дневно.
Витамин Д во исхраната
Витаминот Д е таканаречен липосолубилен витамин (растворлив во масти) и е присутен во следните намирници:
Помасни млечни производи.
Риба како харинга, скуша, шпатула, сардина, лосос.
Жолчки од јајца.
Печурки.
Цедена портокал.
Колку долго е потребно да се остане на сонце за синтеза на витамин Д?
Витаминот Д се нарекува и витамин на сонцето, бидејќи телото го апсорбира преку сончевите зраци.
„Околу 5 до 30 минути изложеност на сонце на лицето, рацете и нозете, особено помеѓу 10 часот наутро и 16 часот, дневно или најмалку двапати неделно без заштитен крем за сончање, е доволно за синтетизирање на витамин Д. Кремите за сончање со >SPF 8 ги блокираат UVB зраците што произведуваат витамин Д“.
Прекумерното изложување на сонце не предизвикува труење со витамин Д, бидејќи телото ја ограничува количината на овој витамин што го произведува. Долгорочното и некритичко дополнување со вишок витамин Д може да доведе до токсични ефекти.
Кој не треба да зема додатоци на витамин Д?
Витаминот Д е важна хранлива материја, но некои луѓе треба да бидат внимателни кога размислуваат за додатоци на витамин Д, на пример:
Луѓе со постоечки медицински состојби како што се хиперкалцемија, хиперпаратироидизам или грануломатозни заболувања.
Оние кои земаат други додатоци или мултивитамини во исхраната што содржат калциум или витамин Д.
© Vecer.mk, правата за текстот се на редакцијата
